ก.ล.ต.ออกประกาศ หลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจสัญญาซื้อขายล่วงหน้า 2 ฉลับ ได้แก่เกณฑ์รองรับการให้ความเห็นชอบและกำกับดูแลสมาคมกำกับผู้ประกอบธุรกิจ และเกณฑ์รองรับกฎหมายลำดับรอง เพื่อคุ้มครองทรัพย์สินของลูกค้า

สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ออกหลักเกณฑ์รองรับการขอรับความเห็นชอบและการให้ความเห็นชอบ และการเปิดเผยข้อมูลของสมาคมกำกับผู้ประกอบธุรกิจสัญญาซื้อขายล่วงหน้า (สมาคมฯ) ให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล เพื่อเปิดให้ผู้ประกอบธุรกิจสัญญาซื้อขายล่วงหน้า สามารถมีสมาคมที่กำกับดูแลสมาชิกได้ (SRO) เพื่อคุ้มครองและรักษาประโยชน์ของผู้ลงทุน รวมทั้งทำให้เกิดความเป็นธรรมกับสมาชิกสมาคมฯ และความเป็นระเบียบเรียบร้อยของตลาดโดยรวม

ตามที่ ก.ล.ต. ได้เปิดรับฟังความคิดเห็นเกี่ยวกับหลักเกณฑ์การขอรับความเห็นชอบและการให้ความเห็นชอบสมาคมฯ รวมทั้งหลักเกณฑ์การเปิดเผยข้อมูลของสมาคมฯ เมื่อเดือนเมษายน – พฤษภาคม 2566 และเดือนกันยายน - ตุลาคม 2566 โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการกำกับตลาดทุนในการประชุมครั้งที่ 2/2566 เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2566 และความเห็นชอบของคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ในการประชุมครั้งที่ 12/2566 เมื่อวันที่ 3 สิงหาคม 2566

ซึ่งผู้แสดงความคิดเห็นส่วนใหญ่เห็นด้วยและมีข้อเสนอแนะเพิ่มเติม เช่น การกำหนดคุณสมบัติของสมาคมฯ ที่ขอรับความเห็นชอบ เพื่อให้มั่นใจว่า สมาคมฯ มีความรู้ความเข้าใจในการประกอบธุรกิจ ซึ่ง ก.ล.ต. ได้นำข้อเสนอแนะที่ได้รับมาปรับปรุงหลักการให้มีความเหมาะสมขึ้นแล้วนั้น

ก.ล.ต. จึงออกประกาศกำหนดหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องจำนวน 2 ฉบับ ซึ่งมีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2566 โดยมีสาระสำคัญ ดังนี้

(1) การขอรับความเห็นชอบและการให้ความเห็นชอบสมาคมฯ โดยผู้ได้รับความเห็นชอบต้องมีและดำรงหลักเกณฑ์ในการดำเนินงานตามที่กำหนดในฐานะองค์กรกำกับดูแลตนเอง (Self-Regulatory Organization: SRO) สอดคล้องกับมาตรฐานของหน่วยงานกำกับดูแลด้านตลาดทุนสากล (International Organization of Securities Commissions: IOSCO) เช่น การมีโครงสร้างในการกำกับดูแลสมาคมฯ ที่สะท้อนการกำกับดูแลกิจการที่ดี การมีหลักเกณฑ์ในการรับสมาชิกและกำกับสมาชิกที่โปร่งใส เป็นธรรม ไม่กีดกันการแข่งขัน และในการออกหรือแก้ไขหลักเกณฑ์ที่ใช้บังคับกับสมาชิกต้องรับฟังความคิดเห็นจากผู้ที่เกี่ยวข้องและได้รับความเห็นชอบจาก ก.ล.ต. เป็นต้น

(2) การเปิดเผยข้อมูลของสมาคมฯ โดยสมาคมฯ ต้องเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับสมาชิก การกระทำความผิด และการลงโทษสมาชิก รวมถึงข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อผู้ลงทุนในการตัดสินใจทำธุรกรรมกับสมาชิก เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องมีโอกาสได้รับข้อมูลอย่างเพียงพอ ทันต่อเหตุการณ์และเท่าเทียมกัน ผ่านช่องทางที่เข้าถึงได้โดยสะดวก

นอกจากนี้ ก.ล.ต. ออกหลักเกณฑ์รองรับการจัดทำและเก็บรักษาบัญชีทดรองจ่ายทรัพย์สินของผู้ประกอบธุรกิจสัญญาซื้อขายล่วงหน้า (ผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ) เพื่อให้มั่นใจว่าทรัพย์สินของลูกค้ามีการจัดเก็บแยกบัญชีอย่างถูกต้อง รวมทั้งกำหนดลักษณะลูกค้าเพื่อให้ได้รับการคุ้มครองและได้รับทรัพย์สินคืนอย่างเป็นธรรม กรณีที่ผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ ตกเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือถูกศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์

ตามที่ ก.ล.ต. ได้เปิดรับฟังความคิดเห็นหลักการและร่างประกาศเกี่ยวกับการคุ้มครองทรัพย์สินของลูกค้าธุรกิจสัญญาซื้อขายล่วงหน้า ซึ่งเป็นกฎหมายลำดับรองตามพระราชบัญญัติสัญญาซื้อขายล่วงหน้า พ.ศ. 2546 เพื่อให้การคุ้มครองทรัพย์สินของลูกค้ามีความชัดเจนยิ่งขึ้น เมื่อเดือนกันยายน - ตุลาคม 2566 โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการตลาดทุนครั้งที่ 8/2566 เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2566

ซึ่งผู้แสดงความคิดเห็นส่วนใหญ่เห็นด้วยและมีข้อเสนอแนะเพิ่มเติม โดย ก.ล.ต. ได้นำข้อเสนอแนะดังกล่าวมาปรับปรุงหลักการให้มีความเหมาะสมและผ่อนปรนขึ้น เช่น การลดความถี่และรายละเอียดในการจัดทำข้อมูล เพื่อมิให้เป็นภาระต่อผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ จนเกินควร นั้น

ก.ล.ต. จึงออกประกาศกำหนดหลักเกณฑ์สำหรับผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ จำนวน 2 ฉบับ* ซึ่งมีสาระสำคัญ ดังนี้

(1) กำหนดหลักเกณฑ์การจัดทำบัญชี สำหรับกรณีที่ผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ ได้ทดรองจ่ายทรัพย์สินของตนแทนลูกค้าเพื่อเป็นประกันหรือชำระหนี้เกี่ยวกับการซื้อขายสัญญาซื้อขายล่วงหน้า โดยมีข้อมูลตามที่กำหนดเพื่อให้แยกได้ว่าส่วนใดเป็นทรัพย์สินของลูกค้าหรือของผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ และให้ผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ จัดทำข้อมูลเป็นรายเดือนและจัดทำเมื่อผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ หยุดหรือถูกระงับการประกอบธุรกิจ

ทั้งนี้ ต้องจัดเก็บข้อมูลไว้ไม่น้อยกว่า 5 ปี นับจากวันที่ทำธุรกรรม โดยมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2567 หรือ 3 เดือนนับจากวันที่ประกาศลงนาม เพื่อให้ผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ มีเวลาเตรียมความพร้อม

(2) การกำหนดลักษณะลูกค้าซึ่งไม่มีประโยชน์เกี่ยวข้องกับผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ ที่มีสิทธิได้รับจัดสรรทรัพย์สินคืนก่อนเมื่อผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ ตกเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือถูกศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์ โดยจะต้องไม่เป็นบุคคลที่มีความสัมพันธ์กับผู้ประกอบธุรกิจสัญญาฯ ในลักษณะเป็นกรรมการ ผู้บริหาร ผู้ถือหุ้นรายใหญ่ ผู้มีอำนาจควบคุม รวมถึงคู่สมรส ผู้ที่อยู่กินด้วยกันฉันสามีภริยา หรือบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ และผู้ที่มีข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์ที่ทำให้พิจารณาได้ว่าเป็นตัวการ ซึ่งมิได้เปิดเผยชื่อของบุคคลดังกล่าว หรือเป็นตัวแทนโดยมิได้เปิดเผยชื่อของบุคคลดังกล่าวในการดำเนินการใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับบัญชีซื้อขายสัญญาซื้อขายล่วงหน้าของบุคคลดังกล่าว

นอกจากนี้ ต้องไม่เป็นบริษัทใหญ่ หรือบริษัทย่อยของผู้ประกอบธุรกิจรายนั้นในวันที่มีการยื่นคำฟ้องนั้น โดยมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 16 พฤศจิกายน 2566